emat: Czym są uzależnienia?

Czym jest uzależnienie?

Uzależnienie (nałóg) - to silna potrzeba (przymus) zażywania konkretnych środków, bądź wykonywania jakiejś czynności. Rodzajów uzależnień jest wiele.

Można uzależnić się od:

alkoholu

narkotyków

leków

hazardu

papierosów/tytoniu

komputera/gier komputerowych/Internetu

robienia zakupów

pracy

Uzależnienia dzielimy na chemiczne i behawioralne.

Uzależnienia chemiczne to potrzeba zażywania określonych substancji chemicznych, czyli alkoholu, nikotyny, narkotyków, leków.

Uzależnienia behawioralne to uzależnienia od wykonywania określonych czynności, np. gier komputerowych, Internetu, hazardu, zakupów (zakupoholizm), telefonów (fonoholizm), pracy (pracoholizm).

Uzależnienia zaczynają się niewinnie: jeden kieliszek, jeden papieros, jeszcze godzinka przy komputerze. Każde uzależnienie ma określone etapy, z którymi wiążą się też określone zachowania.

Etapy uzależnienia:

• eksperymentowanie – początkowo osoby są ciekawe skutków działania danej substancji i są przekonane o tym, że mogą ją zażyć raz bądź kilka razy, a potem z niej zupełnie zrezygnować; niestety pierwsze próby często prowadzą do zażywania okazjonalnego;
• zażywanie okazjonalne – używki przyjmowane są na przykład podczas spotkań z przyjaciółmi, a ich zażywanie daje poczucie integracji z grupą oraz akceptacji, i powtarza się podczas kolejnych spotkań;
• zażywanie regularne – zażywanie staje się częścią życia, wykorzystywane jest do osiągnięcia przyjemności; na tym etapie osoby są już uzależnione psychicznie, choć nieświadome tego faktu – wciąż wierzą, że mogą w każdej chwili zrezygnować z używki;
• uzależnienie – ilości używek przyjmowanych do tej pory stają się niewystarczające, więc chorzy sięgają po większe dawki bądź silniejsze środki; do uzależnienia psychicznego dołącza uzależnienie fizjologiczne – reakcja organizmu na odstawienie, która powoduje bardzo złe samopoczucie: bóle głowy, mięśni, poczucie rozbicia, niepokój, a nawet agresję; jednym z pierwszych narządów uszkadzanych przez używki jest wątroba, narząd odpowiedzialny za neutralizowanie trucizn.

Substancje uzależniające:

Narkotyki są niebezpiecznymi środkami uzależniającymi. Zażywane regularnie prowadzą do silnego uzależnienia nazywanego narkomanią Środkami o działaniu narkotycznym są różne substancje pochodzenia roślinnego oraz otrzymywane syntetycznie. Narkotyki wyniszczają wątrobę i nerki, degenerują tkankę mózgową, a tym samym zaburzają pracę mózgu, ograniczają sprawność myślenia i zapamiętywania oraz wywołują negatywne zmiany w zachowaniu. W zależności od rodzaju substancji, narkotyki mogą powodować nienaturalny stan pobudzenia, omamy i halucynacje lub obniża aktywność organizmu. Przedawkowanie narkotyku może prowadzić do śmierci. Ponadto, częste wśród narkomanów używanie tych samych igieł i strzykawek do aplikacji substancji odurzających sprzyja przenoszeniu wirusa HIV oraz wirusów wywołujących zapalenie wątroby typu B i C.

Narkotyki zawarte są także w tzw. dopalaczach. Są to środki uzależniające, które zawierają substancje psychoaktywne, czyli zmieniające funkcjonowanie układu nerwowego. Po ich zażyciu zmienia się nastrój i zachowanie człowieka. Mogą powodować uczucie niepokoju, bóle głowy, dezorientację, silne halucynacje i urojenia, a nawet ataki szału. Składają się one zwykle z  substancji, których wpływ na organizm nie został jeszcze poznany, w związku z czym nieznany jest także sposób leczenia osób zatrutych nimi ani sposób terapii wywołanego przez nie nałogu. Szczególnie niebezpieczne jest zażywanie takich środków równocześnie z alkoholem lub lekami.

Nikotyna

Nikotyna jest substancją zawartą w liściach i korzeniach tytoniu. Jest środkiem uzależniającym. Dostarczona do płuc przenika przez pęcherzyki płucne i dociera wraz z krwią do wszystkich komórek. Mózg szybko zaczyna oczekiwać regularnych dawek nikotyny i  w momencie przerwania ich podawania doświadcza objawów odstawienia – tak powstaje uzależnienie nazywane nikotynizmem. Regularnie zażywana nikotyna działa szkodliwie na układ krążenia. Zwiększa częstość uderzeń serca i zwęża tętnice. Powoduje to wzrost ciśnienia krwi, co może skutkować chorobą serca i innych narządów. Duże dawki nikotyny powodują zatrucie objawiające się nudnościami, wymiotami, kołataniem serca, często omdleniami.

Dym tytoniowy oprócz nikotyny zawiera wiele substancji toksycznych i rakotwórczych. Są nimi tlenek węgla – trujący gaz utrudniający transport tlenu do komórek oraz substancje smoliste powodujące powstawanie nowotworów.

Alkohol

Alkohol jest jedną z najbardziej popularnych używek o działaniu odurzającym. Spożywany w nadmiarze wpływa istotnie na ich zachowania i stan zdrowia.

Niewielkie ilości alkoholu wchłonięte przez mózg osłabiają ośrodki, które kontrolują koordynację nerwowo‑ruchową, uwagę i zdolność oceny sytuacji. Alkohol spożyty w nadmiarze powoduje stan upojenia alkoholowego, którego objawami są: bełkotliwa mowa, podwójne widzenie, zaburzenia równowagi i oszołomienie. Regularne zażywanie alkoholu może przerodzić się w alkoholizm – uzależnienie trudne do opanowania. Poziom alkoholu we krwi określa się w promilach (‰).

Alkoholizm jest chorobą społeczną – przynosi szkody nie tylko alkoholikom, ale także ich rodzinom oraz całemu społeczeństwu.

Koalkoholizm- współuzależnienie w rodzinie alkoholika, polega na tym, iż cała rodzina koncentruje się na piciu osoby uzależnionej, nie pozwalając tym samym, by osoba uzależniona sama ponosiła konsekwencje za swoje zachowanie, np. ukrywanie przez rodzinę, że osoba nadużywa alkoholu, tłumaczenie jej przed pracodawcą, itp.

Osoba pijąca uzależniona jest od alkoholu, a rodzina od osoby pijącej.

Abstynent - osoba stroniąca od alkoholu.

W skutecznym odmawianiu pomaga asertywność czy umiejętność wyrażania własnego zdania, to sztuka odmawiania. Zachowania asertywne są łatwiejsze, jeśli wiemy, czego tak naprawdę chcemy i jakie są nasze życiowe cele.

Zakupoholizm - Trudności w zachowaniu umiaru w robieniu zakupów, sprowadzające się do nabywania często niepotrzebnych rzeczy.

Pracoholizm -Obsesyjna i wewnętrzna potrzeba wykonywania pracy, kosztem innych czynności.

Podsumowanie

• Etapy uzależnienia przebiegają według schematu – eksperymentowanie, zażywanie okazjonalne, zażywanie regularne, uzależnienie.
• Uzależnienie jest nieodpartą potrzebą przyjmowania określonego środka uzależniającego w celu doznania przyjemności lub usunięcia przykrych objawów jego braku.
• Narkotyki działają przede wszystkim na układ nerwowy, głównie na pracę mózgu, i prowadzą do uzależnienia organizmu.
• Alkoholizm jest chorobą społeczną, wyniszczającą pijącego i jego rodzinę.
• Nadmierne zażywanie leków, nazywane lekomanią, dotyczy najczęściej leków przeciwbólowych, uspokajających i nasennych.

Wykonaj następujące ćwiczenia i sprawdź, co udało Ci się zapamiętać.

https://learningapps.org/watch?v=pgy1f7cza20

https://learningapps.org/watch?v=pyapq9aaj20

https://wordwall.net/pl/resource/1116852/quiz-szkodliwy-wpływ-palenia-papierosów

SZYFROWANKA

ROZSZYFRUJCIE NASTĘPUJACE WYRAZY WPISUJĄC JE OBOK, A NASTEPNIE UZUPEŁNIJCIE NIMI PUSTE MIEJSCA.

LUKOHOAL……………………………………

ZÓUGM………………………………………….

WRAĆU  LMFI……………………………………

CJĄNIMUKOKA……………………………….

MYREKLA………………………………………

1.……………………………….TWORZĄ POZYTYWNY I PRZYJEMNY WIZERUNEK

……………………………….., JEDNAK W RZECZYWISTOŚCI JEST ON ŚRODKIEM

SZKODLIWYM DLA ……………………….

2. ALKOHOL MOŻE POWODOWAĆ, ŻE ZACZNIESZ BEŁKOTAĆ I BĘDZIESZ

MIAŁ PROBLEM Z …………………………………….

3. JEŻELI BĘDZIESZ SPOŻYWAŁ ALKOHOL W DUŻYCH ILOŚCIACH, MOŻE

CI SIĘ NAWET ……………………………  …………………..